ئەبوبەكرجاف

لە فەرەنسییەوە

ئازیز Hawar Mohammed

تاوەكو كۆتای، كاری من لە گەڵ فێلیكسدا بۆ من سەرچاوەی كەشفكردن و شادی و خۆشی بوو. من نامەوێت لە بارەی ئەو كارانەوە قسە بكەم كە، پێكەوە نوسیومانە، بەڵكو لە بارەی ئەوانەی كە، كە بە تەنیا نوسیونی. چونكە من وای دەبینم دەوڵەمەندییەكی نەپچڕاوو كۆتا نەهاتووە. ئەو لە ناو سێ مەیداندا كاری دەكرد، بە ناو سێ مەیداندا تێدەپەڕی، سێ مەیدان كە، كۆمەڵێك ڕێگای داهێنانیان دەكردەوە.

یەكەمیان، لە ناو مەیدان و پانتایی دەرون پزیشكیدا، "پزیشكی دەروونیداPsychiatrique". فێلیكس لە ژێر ڕۆشنایی و دیدگای شیكاری دەزگاییداAnalyse institutionelle" دوو تێگەی بنەڕەتیی و بنچینەیی بەرهەمهێنا : گروپەكان-سوژەكان، لە گەڵ پەیوەندی ڕاستەهێڵیی و دەركەوتەیی (نەك پەیوەندی هیراركییانە)). ئێمە تێبینی ئەوە دەكەین كە، ئەم زاراوەو تێگانە سیاسیین بە هەمان ئەندازەی دەرون پزیشكییان، بە هەمان ئەندازەیان لە ناو پزیشكی دەروونیدا.

لەوێدا كە، وڕێنەكردن وەك واقع و ڕیالیتێی، وڕێنەی دەسەڵات و توانایەكە كە، بە كتوپڕیی و لە ناكاویی و بە خێرایی تێكەڵاوی كایەی كۆمەڵایەتی و سیاسی دەبێت. : دوور و دوورەپەرێز لەوەی بگەڕێتەوە بۆ باوك و دایكی دەرونشیكاری، وڕێنە پاك و تەمیزییەكان دەگۆڕێت، ڕەگەزەكان دەگۆڕێت، خێڵەكان دەگۆڕێت، ئەمانە لە كۆت و بەندەكان ڕزگار دەكات. ئەو لە هەمان كات و لە یەككاتدا پرۆسێسیوسی پاتۆلۆژیییە بۆ ئاگالێبوون و چارەسەركردن، بە هانشێوەش فاكتەرێكی ئاگاییانەیە شێوەیەكی سیاسی خۆی بەدیار دەخات.

بە شێوەیەكی گشتی، لە دووەم شوێندا، ڕەنگە فێلیكس خەونی بە سیستەمێكەوە بینیبێت، كە چەند پارچەو بەش بەش بێت لە زانستی بووبن، هەندێكی دیكەیان فەلسەفی، هەندێكی دیكە تیاژیان و لە گەڵ ژیان، یان هونەری، هتد. فێلیكس خۆی لە ناو ئاستێكی نامۆو بێگانەدا دییەوە، ئاستێكی نامۆی وەها كە سەردەكێشێت و دەمان بات بۆ ئیمكانەكانی وەزیفە زانستییەكان، بۆ چەمكە فەلسەفییەكان، بۆ ئەزموونگەلێكی ژیانكردن و تیا ژیان، بۆ داهێنانی هونەری. ئەمە هەمان ئەو ئیمكان و ئەگەرو شیمانەیە كە، هەمسهەنگ و سازو هۆمۆژێنن، ئەمە لە كاتێكدا ئیمكانەكان هیترۆژین و ناسازن. بە هەمان شێوە سیستەمێكی نایاب و جوانی چوار سەر، كارتۆگرافی و نەخشەیی( كتێبی ، فێلیكس گواتاری، نەخشە شیزۆشیكارییەكان، پاریس گالیلێ،١٩٨٩ : " هەرێم و قەڵەمڕەوییەكانLes territoires، فیچقەكردن و قوڵپدانەكان les Flux، ماكینەكان,les machines لە گەڵ گەردوونەكان,Les univers".

لە كۆتادا، سێێیەم شوێن، چۆن هەستیار نەبین بە وردیی و تایبەتترو دەقیقتر بەرانبەر كۆمەڵێك شیكاریی و شیكردنەوەی هونەریی فێلیكس، سەبارەت بە باڵتوس، سەبارەت بە فرۆمانژێ، یان شیكردنەوەو شیكارییە ئەدەبییەكان، وەك ئەو دەقە جەوهەرییەی سەبارەت بە ڕۆڵی ئەو ڕیتورنێڵانەی لای پروست هەن (هاتوهاوارو قیژەی بازرگانەكانەوە بۆ ڕستەی بچوكی ڤێنتوی). یان دەقی وروژێنەرو مایەی بەزەیی سەبارەت بە ژێنێ لە گەڵ بەندكراو یان زیندانی عاشق.

كاری فێلیكس بۆ كەشفكردن و سەرلەنوێ و كەشفكردنەوەیە. ئەمەش یەكێكە لە جوانترین ئەو شێوازانەی فێلیكس بە زیندویی بهێڵێتەوە. ئەو شتەی لە یادكردنەوەی هاوڕێیەكی مردودا دڵ دێنێتە قوڵپدان و كولانەوە، ئەو ژێست و نیگاكردن و تێڕوانینانەن كە، دیسانەوە توشمان دەبێتەوە، دێتەوە لامان ئەو كاتەی ئەو مردووە. كاری فێلیكس جەوهەرێكی نوێ بەم ژێست و نیگاو تێڕوانینانە دەبەخشن، بابەتێكی نوێ كە بتوانێت هێزی گۆڕینی ئەو ژێست و تێڕوانین و نیگایەنەی هەبێت بۆمان.

( Deux Régimes de Fous, Gilles Deleuze, Editions de Minuit, 2003 P. 357-358.